Η έναρξη λειτουργίας, από το «Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων» (ΚΥΑΔΑ), του «Πολυδύναμου Κέντρου Αστέγων», στην πλ. Βάθης, και ταυτόχρονα του ξενοδοχείου ΙΟΝΙΣ, στην Χαλκοκονδύλη, για στέγαση ενός ορισμένου αριθμού άστεγων τοξικοεξαρτημένων, δεν έχουν καμιά σχέση με τον χαρακτήρα μιας «πρότυπης δομής», όπως προβάλλονται, και, ακόμα λιγότερο, με τον χαρακτήρα της «κοινωνικής κατοικίας», ή του «σπιτιού των αστέγων».
Εγιναν βιαστικά και με αλλοπρόσαλλο τρόπο, εν μέσω της καραντίνας λόγω πανδημίας του covid-19, όχι από κάποιο, ανέκαθεν ανύπαρκτο, πραγματικό ενδιαφέρον για τους ίδιους τους άστεγους και τους τοξικοεξαρτημένους, αλλά για τον εν δυνάμει κίνδυνο, που πιθανολογείται ότι αποτελούν, για την μετάδοση του κοραναϊού. Στο έδαφος, πάντα, και των από μακρού επιδιωκόμενων σχεδίων «ανάπλασης του κέντρου», για τα οποία, η «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» λόγω της πανδημίας, αξιοποιείται και ως «ευκαιρία» για την απομάκρυνση των κάθε είδους «ανεπιθύμητων» από το πεδίο του «ορατού».
Η Δημοτική Αρχή γνωστοποίησε τα σχέδιά της για την χρήση αυτών των κτιρίων, αφού είχε ήδη πάρει την σχετική απόφαση και έφερε την σχετική δαπάνη για την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης του κτιρίου στην πλ. Βάθης (248.000 ευρώ) προς έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο μετά την ανάθεση και εκτέλεσή τους (!).
Η επίσημη συμφωνία, που είχε γίνει με τον ΕΦΚΑ, στον οποίο ανήκει το κτίριο στην πλ. Βάθης, είναι για παραχώρηση για τρεις μήνες, με δυνατότητα παράτασης για ακόμα τρεις. Μιλούν, όμως, από το ΚΥΑΔΑ, για πρόγραμμα που θα είναι μόνιμο, χωρίς να έχει ανακοινωθεί κανένα πλάνο για την εξασφάλιση της συνέχειας.
Το κτίριο στην πλ. Βάθης απέκτησε, ξαφνικά, «κάγκελα παντού» (παράθυρα, μπαλκονόπορτες), ενώ σεκιουριτάδες και αστυνομία να ελέγχουν την είσοδο και τους πέριξ χώρους.
Η πλευρά της «πολυδύναμης» ιδιότητας του «Κέντρου» αυτού, η οποία αποκαλείται «ξενώνας», αποτελεί απλώς μεταφορά των στεγαζόμενων, μέχρι τώρα, στο ξενοδοχείο ΙΟΝΙΣ, στο οποίο θα στεγάζονται, από εδώ και πέρα, κάποιοι από τους άστεγους τοξικοεξαρτημένους.
Το υπόλοιπο του κτιριακού συγκροτήματος της πλ. Βάθης θα λειτουργεί, απλώς, ως «υπνωτήριο», δηλαδή, μόνο για ύπνο το βράδυ (εκτός από την περίοδο της καραντίνας, που η διαμονή θα μπορεί να παρατείνεται για ολόκληρη την ημέρα). Ηδη με τις επάλληλες κλίνες που έχουν τοποθετηθεί για να γίνουν τα δίκλινα δωμάτια τετράκλινα, προεικονίζεται αυτό που είναι διαχρονικά συνυφασμένο με τον χαρακτήρα, την συγκρότηση και τον τρόπο λειτουργίας τέτοιων δομών: ο υπερσυνωστισμός, η καταστολή, η επιλογή και η αποπομπή όσων δεν «ταιριάζουν». Όχι «στέγαση», αλλά «μάντρωμα».
Συνδεδεμένο με αυτό είναι το πολύ σημαντικό γεγονός ότι το προσωπικό για τους περίπου 95 «φιλοξενούμενους» του «ξενώνα είναι μόλις 6 άτομα, ενώ για τους πάνω από 200 στο υπνωτήριο θα προσληφθούν 37 άτομα με μόλις τετράμηνες (!) συμβάσεις. Και επομένως, η στήριξη στη συμμετοχή μιας σειράς ΜΚΟ που έχουν υπογράψει σχετικό σύμφωνο συνεργασίας με το ΚΥΑΔΑ, πάντα πρόθυμες στην υποκατάσταση του Δημοσίου στις κοινωνικές υπηρεσίες για την διαχείριση (και όχι ουσιαστική αντιμετώπιση) της κοινωνικής εξαθλίωσης που παράγει το κυρίαρχο σύστημα.
Αντίστοιχες συνθήκες, και πιθανόν ακόμα χειρότερες, επιφυλάσσονται και για όσους άστεγους τοξικοξαρτημένους «φιλοξενηθούν» στο ΙΟΝΙΣ. Με τελείως απρόβλεπτες τις εξελίξεις μιας τέτοιας μαζικής διαμονής (όπως, άλλωστε, και σε αυτό της πλ. Βάθης) ατόμων με πολύπλοκες ανάγκες σε ένα ξενοδοχείο δυναμικότητας 140 κλινών, δεν πρέπει να αποκλείεται, εδώ, και το εγχείρημα μιας πρώτης εφαρμογής των Χώρων Ελεγχόμενη Χρήσης (ΧΕΧ) που είναι θεσμοθετημένος και εν αναμονή της πρώτης εφαρμογής του καθώς, μάλιστα, βασικοί συμμέτοχοι στο «εγχείρημα» αυτό στο ΙΟΝΙΣ είναι ο ΟΚΑΝΑ και το (άμεσα από την κυβέρνηση ελεγχόμενο, πλέον) ΚΕΘΕΑ, που έχουν τους δικούς τους χώρους πολύ πλησίον του ΙΟΝΙΣ.
Οι «λύσεις» αυτές, που προωθεί η δημοτική αρχή Μπακογιάννη, δεν είναι με κανένα τρόπο στην κατεύθυνση μιας πραγματικής αντιμετώπισης του προβλήματος της αστεγίας και της τοξικοεξάρτησης, αλλά, αντίθετα, του κοινωνικού ελέγχου, της απλώς διαχείρισης, με σκοπό να απομακρύνουν, από το πεδίο του «ορατού», το γεωμετρικά διογκούμενο αυτό πρόβλημα, με ανοιχτές τις όποιες κατασταλτικές επιλογές στην διαχείρισή του.
Οι άστεγοι είναι πολύ περισσότεροι από τους 800 έως 1000 που διάφοροι φορείς μετράνε για το Δήμο της Αθήνας. Και, πέραν των πολύ περισσότερων που μένουν στ δρόμο, είναι βασικό να αναγνωριστεί έμπρακτα ότι άστεγοι δεν είναι μόνο αυτοί που μένουν στο δρόμο, αλλά και αυτοί, οι πολύ περισσότεροι, που μένουν σε άκρως ακατάλληλα καταλύματα, σε «σπίτια» χωρίς νερό, ηλεκτρικό, θέρμανση κλπ. Και με τις δραματικές οικονομικές συνέπειες της πανδημίας, με τον χειρισμό, που έχει επιβληθεί, των «κόκκινων δανείων» και την «μη προστασία» της «πρώτης κατοικίας», είναι χιλιάδες ακόμα που κινδυνεύουν να βρεθούν κυριολεκτικά στο δρόμο.
Απαιτούμε:
Έμπρακτη αναγνώριση του δικαιώματος στην αξιοπρεπή κατοικία για όλους και όλες.
Η φιλοξενία στο κτιριακό συγκρότημα της πλ. Βάθης και στο ΙΟΝΙΣ (όπως και σε όλα, τα, ούτως ή άλλως, ελάχιστα καταλύματα που υπάρχουν για τους άστεγους) να μην έχει όριο χρόνου αν, στο μεταξύ, δεν έχει βρεθεί λύση για ανεξάρτητη στέγαση.
Οι δομές αυτές να μην είναι απλά υπνωτήρια, να μην είναι επ΄ ουδενί συνωστισμένες, να καταργηθούν οι επάλληλες κλίνες. Να χρησιμοποιηθούν δημόσια κτίρια και/ή να ενοικιαστούν ξενοδοχεία για την αξιοπρεπή διαμονή όλων των αστέγων.
Να προσληφθεί, άμεσα, για τη λειτουργία τους, επαρκές προσωπικό όλων των αναγκαίων ειδικοτήτων με σύμβαση μόνιμης εργασίας, και η διαχείριση/λειτουργία τους να βασίζεται στο προσωπικό και στην συμμετοχή των φιλοξενουμένων, χωρίς κάγκελα, χωρίς την όποια αστυνομική και εν γένει φυλακτική επιτήρηση.
Και, προπαντός, να μην έχουν τον χαρακτήρα της μονιμότητας, ως «τελική λύση», αλλά να αποτελούν το «πρώτο βήμα» στην πορεία του καθενός φιλοξενούμενου άστεγου, μέσω ενός ολοκληρωμένου και εξατομικευμένου προγράμματος κοινωνικής επανένταξης (εργασίας, ποικιλοτρόπως υποστηριζόμενης, κοινωνικής δικτύωσης κλπ) προς μιαν ανεξάρτητη κατοικία με τον εκάστοτε αναγκαίο βαθμό και τρόπο στήριξης.
Και για τους τοξικοεξαρτημένους, στήριξη και συνοδεία στην οικοδόμηση κίνητρου για απεξάρτηση, σε στεγνά πρωτίστως προγράμματα, με δεύτερη, έως και έσχατη, επιλογή τα όποια άλλα των υποκαταστάτων. Με την προϋπόθεση, φυσικά, ότι όλα αυτά τα προγράμματα θα πάψουν να είναι υποστελεχωμένα και υπολειτουργικά και σε σύνδεση, πάντα, με την κοινωνική επανένταξη του απεξαρτημένου.
Να υπάρξει, τέλος, ολόπλευρη στήριξη σε όσους/ες μένουν σε ακατάλληλα καταλύματα, να έχουν νερό, ηλεκτρικό, θέρμανση, αξιοπρεπείς συνθήκες κατοικίας.
Χωρίς όλα αυτά, το δήθεν ενδιαφέρον της δημοτικής αρχής Μπακογιάννη γα τους άστεγους, δεν θα πάψει να είναι αυτού που ήταν από την αρχή, ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα για την ευρύτερη κοινωνία, ένα εργαλείο μαντρώματος και κοινωνικού ελέγχου για τους άστεγους.
